Η εκκένωση απαιτεί χρόνο, μέσα και οργάνωση αλλιώς μιλάμε απλά για φυγή

Τον Φεβρουάριο του 2017 πριν απο ενάμισυ χρόνο έγινε η εκκένωση των δήμων Ελευθερίου-Κορδελιού, Αμπελοκήπων-Μενεμένης,,Ευόσμου, προκειμένου να απομακρυνθεί μια βόμβα του Β΄ΠΠ που είχε πέσει στην περιοχή του Κορδελιού και βρέθηκε μετά από 70 χρόνια.

Η ημερομηνία και οι ώρες της εκκένωσης ανακοινώθηκαν αρκετές ημέρες πριν. Θα γίνονταν ημέρα Κυριακή εντός τεσσάρων ωρών. Όντως η εκκένωση και το σενάριο του σχεδίου με όλους τους φορείς ήταν άψογο χωρίς πανικό και παράπλευρα ατυχήματα. 72000 άτομα απομακρύνθηκαν σε τέσσερις ώρες εκεί όπου αντίστοιχη εκκένωση για τον ίδιο λόγο σε γερμανική πόλη με πολύ λιγότερο πληθυσμό διήρκεσε 12 ώρες.

Ακούγοντας χθές όλη τη φιλολογία οτι έπρεπε η περιοχή Μάτι-Βουτζάς να εκκενωθεί έστω και σε διάστημα τριών ωρών δηλαδή μία ώρα μετά την έναρξη της φωτιάς από δυστυχώς στρατηγούς ε.α που βγήκαν στα κανάλια μου δημιουργήθηκε η απορία πώς αυτοί έγιναν στρατηγοί. Και συνεχίζω, Έστω οτι δεν υπάρχει η φωτιά να έρχεται με την πρωτοφανή ταχύτητα.

Έστω οτι οι 15000 κάτοικοι ήταν εκπαιδευμένοι να πάνε στα σημεία συγκέντρωσης, θα χρειάζονταν μισή ώρα για την ενημέρωση με τηλεβόες, με τηλεοπτικά μηνύματα και με μηνύματα ίσως στα κινητά.Από τις 15000 έστω οι 12000 χιλιάδες απομακρύνονται με δικά τους μέσα. Μένουν οι 3000. Μισή ώρα να ενεργοποιηθούν οι εθελοντικές ομάδες και οι δημοτικοί υπάλληλοι να τους καταχωρηθούν τομείς εκκένωσης για να μεταφέρουν από σπίτι σπίτι ηλικιωμένους ή άτομα που τυχόν δεν θα ενημερωθούν εγκαίρως.

Έστω οτι αυτά τα άτομα είναι 500. Έστω οτι από τα άτομα αυτά τα 200 είναι διάσπαρτα σε οικείες με προβληματικό ρυμοτομικό σχέδιο. Ερώτηση πρώτη. Ποιά θα ήταν αυτά τα σπίτια που θα έπρεπε οι εθελοντές με δικά τους οχήματα να πάνε χωρίς καθυστέρηση να τους παραλάβει; (Δεν βάζω την ΕΛΑΣ στην δύναμη αυτή γιατί θα ήταν επιφορτισμένη στην τροχονομία και στην επίβλεψη ανοιχτών οδών εκκένωσης. Άλλωστε πόσα περιπολικά να είχε για αυτή τη δουλειά).

Έστω οτι ήταν εκατό αυτά τα σπίτια. Αν υπήρχαν 20 ομάδες με χρόνο εκκένωσης 20 λεπτά (μετάβαση άφιξη στο χώρο εκκένωσης μεταφορά στα σημεία συγκέντρωσης) για κάθε σπίτι θα εκκένωναν 20 σπίτια ανα 20 λεπτά. Συνολικός χρόνος για τα 100 σπίτια με ελεύθερο οδικό δίκτυο περίπου 2 ώρες. Συνολικός χρόνος από την έναρξη ενεργοποίησης της εκκένωσης 3 ώρες.

Οι χρόνοι απόλυτα υπερσυμπιεσμένοι (χωρίς εγώ δεν φεύγω κλπ) και οι εθελοντές άριστοι γνώστες ακριβώς των διευθύνσεων και οδικού σχεδίου της περιοχής.Και προσέξτε οτι η ώρα για την εκκένωση μόνο των ειδικών κατηγοριών πολιτών δηλαδή υπερήλικες με προβλήματα και ίσως και με μικρά παιδιά έστω μόνο για 200 άτομα είναι αντιστρόφως ανάλογη σε σχέση με τους 14800.

Τώρα για τους υπόλοιπους 2800 η μεταφορά θα απαιτούσε με μιας 56 λεωφορεία των 50 θέσεων για ένα μόνο δρομολόγιο σε χρόνο άφιξης φόρτωσης μετάβασης στην Ραφήνα 1,5 ώρας υπό την προυπόθεση να ήταν εκεί με την έναρξη της λήψης απόφασης για εκκένωση, ειδάλλως θα πρέπει να υπολογίσουμε οτι τα μισά από αυτά θα ερχόταν από την περιοχή της Αθήνας.

Όσο λιγότερα λεωφορεία ευνόητο, τόσο αυξάνεται η ώρα φόρτωσης και μετάβασης εκτός της επικινδύνου περιοχής. Συμπέρασμα με άριστο σχέδιο εκκένωσης με εκπαιδευμένους πολίτες και με ομάδες διάσωσης άψογα καταρτισμένες μέσος χρόνος εκκένωσης περιοχής εγώ βάζω 3 ώρες και λιγότερο για όλες τις κατηγορίες. Αυτό είναι το σενάριο επι χάρτου και χωρίς την φωτιά και τις υπόλοιπες παραμέτρους εξ αιτίας της.

Το καταθέτω σε κάθε επικριτικό στρατηγό να το υλοποήσει σε πραγματικό χρόνο χωρίς τις πραγματικές συνθήκες όπως αυτές που βίωσαν αυτοί οι άνθρωποι στον ίδιο χρόνο. Αν τα καταφέρουν τους προκαλώ να το εκτελέσουν και υπό πραγματικές συνθήκες.

Ειπώθηκε για τις κατασκηνώσεις και τα θέρετρα του Στρατού Ξηράς και της Πολεμικής Αεροπορίας. Μα οι κατασκηνώσεις ανέκαθεν ντε φάκτο με την έναρξη φωτιάς σε κοντινή περιοχή εκκενώνονται είτε από τον φορέα που ανήκουν είτε από τους γονείς των παιδιών. Στα δε θέρετρα το 90 % των παραθεριστών έχουν τα ΙΧ τους και σίγουρα αμφότερες οι κατηγορίες βρίσκονται σε ορισμένο χώρο. Άρα δεν υπάρχει σύγκριση. Μην ξεχνάτε οτι οι ΕΔ έχουν από χρόνια σχέδια αραίωσης διασποράς υλικών προσωπικού και μέσων και εξασκούνται σ΄αυτά.

Τι έφταιξε λοιπόν. Σε κάθε επιχειρησιακό σχέδιο όσο οργανωμένο και σχεδιασμένο να αντιμετωπίσει μια κατάσταση υπάρχει ο αστάθμητος παράγοντας ο οποίος πιθανώς να μπορεί ή να μην να προβλεφθεί. Για να μπορεί να προβλεφθεί προυποθέτει πολλαπλό επίπεδο σχεδιασμού, επάρκεια δυνάμεων, αντίστοιχο εργαλείο αντιμετώπισης εξειδικευμένης απειλής και επιπλέον εκπαίδευση επ ‘ αυτού. Με λίγα λόγια το σχέδιο να είναι ικανό να καλύπτει δύο ή και περισσότερα ασύμβατα μέτωπα.

Συνήθως τα αρχικά σχέδια προβλέπουν αντιμετώπιση μιας κατηγορίας κατάστασης αλλά να συμπεριλαμβάνουν επι μέρους υποκαταστάσεις αλλά με ένα σενάριο. Σίγουρα δεν υπήρχε σχέδιο εκκένωσης από την θάλασσα στην προκειμένη περίπτωση επειδή δεν υπήρχαν σε ετοιμότητα τέτοιου είδους πλοιάρια γι΄αυτό επιστρατεύτηκαν στην ουσία ιδιώτες και ορισμένες λέμβοι ίσως του λιμενικού.

Στην πράξη όταν υπάρχουν πολλαπλές απειλές και δεν υπάρχει επάρκεια μέσων ώστε η διασπορά δυνάμεων να μην προκαλέσει σύγχυση στις υπάρχουσες διασπαρείσες δυνάμεις, τότε μπαίνει στη μέση ο αυτοσχεδιασμός όπου προυπόθεση για αυτό είναι να υπάρχουν άριστα εκπαιδευμένοι μικροί ηγήτορες με διακαιοδοσία άμεσης λήψης και εκτέλεσης απόφασης μιας και θα είναι επόπτες του προβλήματος άμεσα.Επι παραδείγματι, όταν θα προκύψει π. χ ένα πρόβλημα διακοπής των επικοινωνιών. Συμβαίνει άλλωστε κάτι τέτοιο.

Στην προκειμένη περίπτωση η φωτιά στα Γεράνεια όρη (Κινέττα)με την γειτνίαση με τα διυληστήρια έριξε το βάρος της πυρόσβεσης σ’ αυτή την περιοχή σε συνάρτηση με την χαμηλή από αέρος ορατότητας λόγω των χαμηλών βάσεων και όγκου νεφών καπνού,την αύξηση της έντασης των ανέμων και την συνεχή εκμετάλλευση των εναερίων μέσων έως τελευταίου φωτός.

Τώρα η εκκένωση που αποφασίσθηκε από τον τοπικό Δήμαρχο που δεν ήταν στην ουσία οργανωμένη εκκένωση αλλά φυγή δεν προκάλεσε τα ίδια με την τραγική περιοχή στο Μάτι επειδή η διεύθυνση των ανέμων δυτικοί-βορειοδυτικοί δεν έσπρωξαν την φωτιά με την ίδια ένταση και ταχύτητα στον οικισμό της Κινέττας. Όποιος γνωρίζει χωροταξικά την περιοχή της Κινέττας θα καταλάβει τι εννοώ και επιπλέον αυτή η περιοχή έχει ανετότερες κάθετες οδούς διαφυγής προς την συγκεκριμένη διεύθυνση της φωτιάς και δεν περιορίζεται σε παράλληλες προς αυτήν ή μετωπικές. (Νεα εθνική οδός- Παλαιά εθνική οδός, παράπλευρες βοηθητικές οδοί)

Ο αστάθμητος παράγοντας ήταν η ώρα της δεύτερης φωτιάς με συνθήκες ανέμων ήδη ισχυρών, όπου πρόσκαιρα καθήλωσε τααεροσκάφη στα αεροδρόμια και επιπλέον η διεύθυνση των ανέμων που την οδήγησε μαθηματικά στην κατοικημένη περιοχή του Βουτζά και του Ματιου. Αν υπήρχε ενδιάμεση ακατοίκητη έκταση ικανή να καθυστερήσει την ταχύτητα και φορά της φωτιάς θα έδινε χρόνο στις δυνάμεις να αναδιπλωθούν και να κάνουν ρίψεις από αέρος εκτός κατοικημένων περοχών και οπωσδήποτε αν ήταν χαμηλότερηη ένταση των ανέμων ώστε να μην δυσκολεύει την ασφάλεια των πτήσεων.

Στις κατοικημένες περιοχές είναι ρίσκο να γίνονται ρίψεις νερού γιατί το βάρος του νερού μπορεί να συνθλίψει οτιδήποτε βρεθεί στη φορά του. Έτσι ένας παράγοντας της εναέριας πυρόσβεσης εξέλιπε και κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν την φωτιά μόνο οι επίγειες δυνάμεις όταν αυτή έφτασε θεριεμένη στην υποτιθέμενη αντιπυρική ζώνη ασφαλείας, την λεωφόρο Μαραθώνος.

Όπου όμως παρά τις γενναίες προσπάθειες δεν ήταν ικανές μόνες να αντιμετωπίσουν φλόγες και θερμικά φορτία τέτοιας υψηλής έντασης πρωτόγνωρες για τα συνήθη δεδομένα. Από αυτό το γεγονός η Πυροσβεστική δεν μπόρεσε να μπει στον οικιστικό δασωμένο ιστό με αποτέλεσμα να μην υπάρχει στη συνέχεια πληροφόρηση και για τον όγκο των πολιτών που μοιραία βρήκαν διέξοδο στη θάλασσα, όσοι τουλάχιστο στάθηκαν τυχεροί.

Η πρώτη αναφορά για ανθρώπων στη θάλασσα δόθηκε από τα μέσα όταν το οχηματαγωγό πλοίο γραμμής σταμάτησε για να περισυλλέξει ναυαγούς. Ως εκείνη την ώρα το Κεπιχ της πυροσβεστικής αλλά και των υπολοίπων δεν είχε απόλυτα σαφή εικόνα.

Ένα λάθος λοιπόν που έγινε ήταν η μη έγκαιρη ενεργοποίηση όλου του συστήματος έρευνας-θαλάσσιας διάσωσης με επιπλέον αεροσκάφη C-130 να κάνουν ρίψη φωτιστικών βομβών ώστε να γίνει ορατή απο τα πλωτά σκάφη η θαλάσσια περιοχή και να συνδράμει το Λιμενικό στην διάσωση υπό άπλετο φως.

Έτσι λοιπόν στρατηγοί μου αν θα μιλούσαμε για μια εκκένωση στο Μάτι θα έπρεπε να χρησιμοποιήσουμε καλύτερα τον όρο φυγή γιατί η εκκένωση προυποθέτει χρόνους ανθρώπινο δυναμικό και μέσα.Μην ξεχνάτε άλλωστε οτι εσείς ήσασταν αρχηγοί κάποτε. Γιατί δεν τα σχεδιάσατε; Θα μου πείτε δεν προβλέψατε την κλιματική αλλαγή; Κι αν τα προβλέψατε και τα σχεδιάσατε γιατί δεν τα επιβάλλατε στην πολιτική ηγεσία.

Αν σας αγνοούσε απλά θα ήταν εντιμότερο να υποβάλλατε την παραίτησή σας τότε πριν να έχουμε τώρα τα θύματα. Βγαίνετε λοιπόν τώρα θα το πω αν και οι στιγμές δεν είναι ενδεδειγμένες στα αντιπολιτευόμενα κανάλια και προσδοκάτε θεσουύλα μήπως;

Ξεχνώντας την σαμαρική εσκεμμένη «αμέλεια» που εν όψει τότε εκλογών άφησε για πέντε μόνο μίλλια εντός των ιταλικών χωρικών υδάτων την ευθύνη διάσωσης των συμπολιτών μας στο Norman Atlantic στους Ιταλούς με όλα τα επακόλουθα στέλνοντας με τα χίλια ζόρια μετά από τρεις μέρες τη φρεγάτα Ναβαρίνο. Εσείς ήσασταν αρχηγοί τότε. Δεν μπορώ την υποκρισία συγχωρήστε με.

Φτάνουμε λοιπόν πάλι στον φαύλο κύκλο που μας κατατρέχει σε κάθε μας πρόβλημα. Η αλήθεια και τα τυχόν μέτρα θα ματώσουν. Οι ασκήσεις εκκένωσης αν ποτε γίνουν θα ατονήσουν γιατί οι ξερόλες θα πουν «τι μαλακίες -συγγνώμη για την έκφραση- μας βάζετε να κάνουμε». Τα σχέδια θα κριθούν ακριβά και βέβαια οι μάντρες για να πέσουν για ελεύθερη πρόσβαση στις ακτές θα σκοντάψουν στις χρονοβόρες δικαστικές διαμάχες. Μου έρχονται στο νου οι στίχοι του Γκάτσου επίκαιροι και διαχρονικοί.

Δεν έχω σπίτι πίσω για να ρθω
Ούτε κρεβάτι για να κοιμηθώ
Δεν έχω δρόμο ούτε γειτονιά
Να περπατήσω μια Πρωτομαγιά

Γράφει ο Νίκος Κουζίνης